علائم سرطان ریه چیست و چه دلایل و درمان هایی دارد؟
سرطان ریه بیماری است که سلولهای سرطانی در بافت ریه شروع به تقسیم بیرویه میکند و توانایی تنفس فرد را کاهش میکند. این بیماری اصلیترین دلیل مرگ و میر در زنان و مردان مبتلا به سرطان است و درمان قطعی ندارد. برخی از روشهای درمانی مورد استفاده در درمان سرطان ریه شامل این موارد است؛ جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی، ایمونوتراپی، درمانهای گیاهی و …
آنچه در این مقاله میخوانید
- سرطان ریه چیست؟
- شیوع و پیش آگهی سرطان ریه چگونه است؟
- انواع سرطان ریه
- سرطان ریه خوش خیم چیست؟
- مرحله بندی سرطان ریه چگونه است؟
- علائم سرطان ریه کدامند؟
- عوامل موثر و فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان ریه
- بررسی های تشخیصی در سرطان ریه
- درمان سرطان ریه
- پیشگیری از سرطان ریه امکان پذیر است؟
- طول عمر مبتلایان به سرطان ریه چقدر است؟
- راهنمای مراجعه به متخصص ریه
- سوالات متداول درباره سرطان ریه
سرطان ریه چیست؟
سرطان ریه تعریف واضحی دارد؛ سرطان ریه بیماری است که موجب تکثیر بیرویهی سلولهای بافت ریه میشود و توانایی تنفسی فرد را کاهش میدهد. ریه یا شش، اندام حیاتی برای تنفس و تبادل گاز است که در قفسهی سینه قرار دارد و طی تنفس اکسیژن هوای ورودی را جذب کرده و دی اکسید کربن دفع میکند.
به طور معمول بدن کنترل و تعادل رشد سلولها را برعهده دارد و سلولها در مرحلهی خاصی از چرخهی زندگی خود میمیرند تا از رشد بیش از حد آنها جلوگیری شود. سرطان در سیستم تنظیم و تعادل رشد سلولی اختلال ایجاد میکند و منجر به تکثیر و تقسیم غیرمجاز و بیش از حد سلولها میشود که در نهایت توده ای به نام تومور ایجاد میکند. در سرطان ریه، این الگوی رشد بیش از حد سلولی در ریهها دیده میشود.
شیوع و پیش آگهی سرطان ریه چگونه است؟
سرطان ریه قبل از دهه ۱۹۳۰ معمول نبود، اما در دهههای بعدی، به دلیل افزایش مصرف دخانیات، به طور چشمگیری افزایش یافت. سرطان ریه علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان و مردان، در سراسر جهان است. از آنجایی که این سرطان پس از تشکیل سریع گسترش مییابد یا متاستاز میدهد، بسیار خطرناک است و یکی از صعب العالجترین سرطانهاست. غدد فوق کلیه، کبد، مغز و استخوانها شایعترین مکانها برای متاستاز سرطان ریه هستند.
خطر ابتلا به سرطان ریه در افراد سیگاری بسیار بالا است و با سالها و تعداد پاکتهای سیگاری که فرد استعمال کرده رابطهی مستقیم دارد. خوشبختانه در صورت ترک سیگار خطر ابتلا به این سرطان کاهش مییابد. قرار گرفتن در معرض دود سیگار (سیگار کشیدن منفعل) نیز میتواند باعث ایجاد این بیماری در افراد غیر سیگاری شود.
تشخیص زودهنگام سرطان ریه میتواند در روند درمان تاثیرگذار باشد، با این حال شناسایی این سرطان در مراحل اولیه دشوار است، زیرا علائم آن شبیه عفونت تنفسی است و گاهی فرد هیچ علائمی ندارد، به همین دلیل پیش آگهی کارسینوم ریه، ضعیف است. در بیماران مبتلا به سرطان ریه که تودهی سرطانی محدود به ریههاست، بقای پنج ساله حدود ۵۴ درصد است اما بقای پنج ساله در کسانی که سرطان ریه پیشرفته و غیر قابل جراحی دارند، حدود ۴ درصد است. از عوارض سرطان ریه میتوان به تنگی نفس، سرفهی خونی، درد، تجمع مایع در ریه و متاستاز به سایر ارگانها اشاره کرد.
انواع سرطان ریه
دو نوع سرطان ریه با الگوی رشد و گسترش متفاوت وجود دارد که در زیر میکروسکوپ قابل تشخیص هستند: کارسینوم سلولهای کوچک ریه (SCLC) و کارسینوم سلولهای غیر کوچک ریه (NSCLC).
- کارسینوم سلول های غیر کوچک ریه (NSCLC)
شایعترین نوع سرطان ریه است (۸۰ تا ۸۵ درصد موارد). کارسینوم سلولهای غیر کوچک ریه تهاجمی نیست، به بافتهای اطراف دست اندازی نمیکند و نیاز به درمان فوری ندارد. آدنوکارسینوما، کارسینوم سلول سنگفرشی، کارسینوم سلولهای بزرگ و تومورهای عصبی نورونی سلولهای بزرگ، از انواع NSCLC هستند. کارسینوم سلول سنگفرشی در سلولهای پوشانندهی دستگاه تنفسی و آدنوکارسینوما در قسمت بیرونی ریهها ایجاد میشوند.
خوشبختانه در صورت ترک سیگار خطر ابتلا به این سرطان کاهش مییابد. قرار گرفتن در معرض دود سیگار (سیگار کشیدن منفعل) نیز میتواند باعث ایجاد این بیماری در افراد غیر سیگاری شود.
- کارسینوم سلول های کوچک ریه (SCLC)
سرطان سلول کوچک ریه حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از سرطانهای ریه را شامل میشود که دارای احتمال متاستاز بالایی است. SCLC رشد و گسترش سریعتر از NSCLC دارد و همین ویژگی باعث میشود به شیمی درمانی بیشتر پاسخ دهد. با این حال، احتمال درمان SCLC کمتر است. در برخی موارد، تومورهای سرطانی ریه، شامل هر دو نوع NSCLC و SCLC هستند.
- مزوتلیوما (Mesothelioma)
نوع دیگری از سرطان ریه است که با قرارگیری در معرض آزبست (پشم شیشه) ارتباط دارد.
سرطان ریه خوش خیم چیست؟
تومورهای خوش خیم سرطانی نیستند. آنها اغلب برداشته میشوند و در اغلب موارد عود نمیکنند. سلولهای تومورهای خوش خیم ریه به دیگر قسمتهای بدن انتشار نمییابند. مهم است بدانیم آنها بندرت، تهدیدی برای زندگی محسوب میشوند.
البته نکتهای که وجود دارد این است که نباید تومورهای خوشخیم را هم به حال خود رها کنیم. گاهی ممکن است تومورهای خوش خیم هم بعد از گذر زمان به تومورهای بدخیم و سرطانی تبدیل شوند. بنابراین حتی تومورهای خوش خیم هم نباید به حال خود واگذاشته شوند.
سرطان ریه خوش خیم معمولا مشکلی ایجاد نمیکند و به جایی از بدن متاستاز نمیدهد. هرچند میتوانند بزرگ شوند و فعالیت ریه را مختل کنند. مثلا یک تومور بزرگ خوش خیم میتواند تراشه را تحت فشار قرار دهد و آن را ببندد. این کار سبب سختتر نفس کشیدن میشود.
مرحله بندی سرطان ریه چگونه است:
نهفته یا پنهان: سرطان در اسکنهای تصویربرداری مشخص نمیشود، اما سلولهای سرطانی در خلط وجود دارند و ممکن است به قسمتهای دیگر بدن نیز رسیده باشند.
مرحله ۰: سلولهای غیرطبیعی تنها در لایههای بالایی سلولهای پوششی راههای هوایی پیدا میشوند.
مرحله ۱: اندازهی تومور در ریه، کمتر از ۵ سانتیمتر است و به سایر قسمتهای بدن متاستاز نداده است.
مرحله ۲: اندازهی تومور کوچکتر از ۵ سانتیمتر است و به گرههای لنفاوی ریه گسترش یافته است و یا اندازهی تومور کوچکتر از ۷ سانتیمتر است و تنها به بافتهای مجاور گسترش یافته و گرههای لنفاوی را درگیر نکرده است.
مرحله ۳: سرطان به به سایر قسمتهای ریه، بافتهای اطراف آن و گرههای لنفاوی گسترش یافته است.
مرحله ۴: در این مرحله، سرطان در قسمتهای مختلف بدن مانند استخوان یا مغز پخش شده و متاستاز داده است.
برای تشخیص و درمان سرطان باید به متخصص انکولوژی مراجعه کنید. در دکترتو میتوانید با بهترین انکولوژیست آشنا شوید، بهصورت آنلاین یا تلفنی با آنها مشورت کنید و در صورت نیاز برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
علائم سرطان ریه کدامند؟
علایم سرطان ریه به مکان درگیری و نحوه گسترش تومور بستگی دارد. تشخیص علائم هشدار دهنده سرطان ریه، آسان نیست. زیرا علائم و نشانههای آن هنگامی ظاهر میشوند که سرطان به مرحلهی پیشرفته رسیده باشد. طبق تحقیقات انجامشده در medicalnewstody فرد مبتلا به این سرطان طیف وسیعی از علائم زیر را ممکن است تجربه کند. اگر میپرسید که علایم سرطان ریه چیست، موارد زیر را بخوانید.
۱. علایم عمومی سرطان ریه
علائم غیر اختصاصی که در بسیاری از سرطانها، از جمله ریه دیده میشود شامل موارد زیر است؛
کاهش وزن
از دست دادن اشتها
ضعف
خستگی
علائم روانی مانند افسردگی و تغییرات خلقی نیز شایع است.
۲. علائم سرطان ریه در مراحل اولیه
در مراحل اولیه معمولا سرطان ریه بدون علامت است. در ۲۵٪ موارد، طی عکس رادیوگرافی ساده قفسهی سینه یا سی تی اسکن، به طور تصادفی و هنگام بررسی دیگر بیماریها تشخیص داده میشود که معمولا در این مرحله، توده سرطانی کوچک و به اندازهی یک سکه است و فرد هیچ علامتی ندارد.
رشد و حمله سرطان به بافت ریه و بافتهای اطراف، در تنفس اختلال ایجاد میکند و منجر به علائمی نظیر موارد زیر میشود؛
سرفه مداوم جدید
تشدید سرفه مزمن قبلی
تنگی نفس
خس خس سینه
درد قفسهی سینه
خلط خونی (هموپتزی)
تومورهایی که در قسمت بالایی ریه قرار دارند، میتوانند بر اعصاب صورت تاثیر گذارند. در این حالت علایم سرطان ریه عبارتند از؛
افتادگی یکطرفه پلک
کوچک شدن مردمک
عدم تعریق در یک طرف صورت
ممکن است درد شانهای به دستها گسترش یابد
فلج تارهای صوتی منجر به خشونت صدا میشود.
اگر سرطان ریه، مری را درگیر کند باعث اختلال در بلع (دیسفاژی) میشود. در صورت ایجاد انسداد وسیع در راههای هوایی، بخشی از ریه روی هم میخوابد و باعث ایجاد عفونتهای مکرر تنفسی مانند آبسه، نومونیا و برونشیت، در ناحیهی مسدود شده میشود. تومورها میتوانند بر رگهای بزرگی که خون را بین سر، بازو و قلب منتقل میکنند، فشار وارد کنند که باعث تورم صورت، گردن، قفسهی سینه، شانهها و بازوها میشود.
علائم سرطان ریه کدامند؟
از اولین علائم این بیماری میتوان به تنگی نفس و خس خس سینه اشاره کرد.
3. علائم سرطان ریه پیشرفته
علائم سرطان ریه بدخیم مربوط به متاستاز شدیدتر است. اگر این سرطان به استخوان گسترش یابد باعث دردهای شدید در استخوان به خصوص در پشت، دندهها یا لگن میشود. متاستاز این سرطان به مغز یا ستون فقرات، باعث بروز علائم عصبی شامل موارد زیر میشود.
تاری دید
سردرد
سرگیجه
تشنج
علائم سکته مغزی؛ مانند ضعف یا از دست دادن حس در قسمتهایی از بدن
متاستاز سرطان ریه به غدد لنفاوی باعث ایجاد توده، به خصوص در گردن و ترقوه میشود. گسترش سرطان ریه به کبد منجر به زرد شدن پوست و چشم (زردی) میشود.
نشانه های سرطان ریه بدخیم
از علائم سرطان ریه بدخیم میتوان به موارد زیر اشاره کرد؛
سرفهای که از بین نمیرود
از دست رفتن چشمگیر وزن
تنگی نفس شدید
سرفهی خونی
بلع سخت
سلولهای سرطانی بدخیم ریه به سرعت رشد میکنند و در بخشهای مختلف بدن منتشر میشوند. تومورهای بدخیم سرطانی هستند و باید جلوی رشد آنها را گرفت. زیرا میتوانند در بخشهای دیگر بدن هم ایجاد سرطان کنند. این سلولها بد شکل رشد میکنند و نمیتوان آنها را در محل خود مهار کرد. مانند تومورهای خوش خیم سرعت رشد کمی ندارند و حاشیه منظم هم ندارند. خود را به لنف میرسانند و به بخشهای دور بدن میروند و ایجاد سرطان میکنند.
درمان سرطان متاستاز ریه
در مواردی که سرطان ریه متاستاز میدهد معمولا نمیتوان آن را درمان کرد و احتمال زنده ماندن بیماران تا ۵ سال به ۳ تا ۵٪ کاهش پیدا میکند.
در مواردی که سرطان متاستاز پیدا میکند، درمان باید سیستمیک باشد؛ یعنی کل بدن را درگیر کند. در چنین مواردی معمولا از شیمی درمانی و رادیوتراپی استفاده میشود. این روشها تهاجمی هستند اما برای کنترل متاستاز و توقف رشد سلولهای سرطانی ضروری هستند.
۴. علائم پارانئوپلاستیک سرطان ریه
شامل علائم ناشی از تولید مواد شبه هورمون توسط سلولهای توموری که اغلب همراه با سرطان ریه دیده میشود. سندرم پارانئوپلاستیک اغلب با SCLC مرتبط است اما ممکن است با هر نوع تومور دیگری نیز دیده شود. یکی از سندرمهای پارانئوپلاستیک رایج در ارتباط با SCLC، تولید هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) توسط سلولهای سرطانی است که باعث تولید بیش از حد هورمون کورتیزول توسط غدهی فوق کلیه میشود (سندرم کوشینگ).
شایعترین سندرم پارانئوپلاستیک مرتبط با NSCLC، تولید مادهای شبیه به هورمون پاراتیروئید است که منجر به افزایش سطح کلسیم در جریان خون میشود. علائم کلی سندرم پارانئوپلاستیک شامل ضعف ماهیچهای، حالت تهوع، استفراغ، احتباس مایعات، فشار خون بالا، قند خون بالا، گیجی، تشنج و کما است.
۵. علائم سرطان ریه در زنان چگونه بروز میکند؟
شایعترین علائم سرطان ریه در زنان اغلب مبهم است و به تدریج شروع میشود. از آنجایی که آدنوکارسینومهای ریه تمایل دارند در حاشیه ریهها رشد کنند، میتوانند قبل از تشخیص بسیار بزرگ شوند. به همین دلیل، اثرات سیستمیک (اثراتی که کل بدن را تحت تاثیر قرار میدهد)، مانند خستگی، شایع تر است.
در مقابل، سرطان ریه سلول کوچک و کارسینوم سلول سنگفرشی ناشایع هستند. این تومورها تمایل دارند در مجاری هوایی یا نزدیک آن رشد کنند و منجر به انسداد میشوند که می تواند باعث سرفه، سرفه خونی، خس خس سینه و دورههای مکرر ذات الریه شود.
تقریباً ۵۰ درصد از افرادی که سرطان ریه در آنها تشخیص داده شده است، متاستاز به نواحی دوردست بدن دارند. سرطان ریه متاستاتیک به عنوان سرطان ریه مرحله ۴ نیز شناخته میشود. در مرحله ۴ سرطان ریه، اولین علائم ممکن است در واقع مربوط به اثرات گسترش آن به استخوانها، مغز، کبد یا غدد فوق کلیوی باشد. بطور کلی علائم سرطات ریه در زنان عبارتند از؛
خستگی
تنگی نفس / عدم تحمل ورزش
درد در کمر یا شانه
درد سینه
عفونتهای مکرر تنفسی
سرفه مداوم
سرفه خونی (هموپتیزی)
کاهش وزن ناخواسته
از دست دادن اشتها
احساس کلی ناخوشی
۶. علائم سرطان ریه در مردان به چه شکل است؟
سرطان ریه سلول غیر کوچک (NSCLC) تا 85 درصد از سرطانهای ریه را تشکیل میدهد. حدود 10 تا 15 درصد از تشخیصهای سرطان ریه، سرطانهای سلول کوچک ریه (SCLC) هستند. انواع دیگری از تومورهای نادرتر نیز وجود دارند.
NSCLC و SCLC به زیرگروههای مختلفی تقسیم میشوند که هر کدام علائم خاصی دارند و بدن را به روشهای مختلفی تحت تاثیر قرار میدهند.
سرطان سلولی فلسی در مردان
در مردان، شایعترین شکل سرطان ریه از لحاظ تاریخی، کارسینوم سلول سنگفرشی بودهاست، اگرچه برخی تحقیقات نشان میدهد که شیوع آن کمتر میشود، حدود ۳۳ درصد از تشخیصهای سرطان ریه در مردان را تشکیل میدهد.
کارسینوم سلول سنگفرشی که به عنوان کارسینوم اپیدرموئید نیز شناخته میشود، تمایل دارد در بافتهایی که مجاری هوایی اصلی را پوشاندهاند، شروع شود. افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این سرطانها هستند، بنابراین در مردان شایع تر است. در حالی که انواع دیگر سرطان ریه اغلب در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارند، این تومورها که مستقیماً بر مجاری هوایی تأثیر میگذارند ممکن است باعث سرفههای مداوم شوند یا حتی ممکن است شروع به سرفه همراه با خون کنند. با پیشرفت بیماری ممکن است علائم زیر بروز پیدا کنند؛
تشدید سرفه مزمن با یا بدون خون یا مخاط
تنگی نفس یا مشکل در تنفس
خس خس سینه
خستگی
ناراحتی هنگام بلع
درد سینه
تب
گرفتگی صدا
کاهش وزن بی دلیل
اشتهای ضعیف
سطح بالای کلسیم در خون
سرطان ریه به چند دلیل می تواند متنوع باشد
پزشکان معتقدند خطر ابتلا به سرطان ریه با تعداد سیگارهای مصرفی در روز و تعداد سالهایی که فرد سیگار کشیده است، افزایش مییابد.
آدنوکارسینوما در مردان
به نظر میرسد آدنوکارسینوم، نوعی از NSCLC که در بافت نزدیک قسمت بیرونی ریهها شروع می شود، در سالهای اخیر در مردان شایعتر از کارسینوم سلول سنگفرشی شدهاست و میزان آن به 41% میرسد. مانند بسیاری از انواع سرطان ریه، اغلب هیچ نشانهای از بیماری در مراحل اولیه این سرطان وجود ندارد. هنگامی که علائم سرانجام ظاهر می شوند، اغلب کمتر از سایر اشکال سرطان ریه آشکار می شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند؛
تنگی نفس همراه با فعالیت
خستگی
درد کمر یا شانه
این با نشانه سرطان ریه معمول مانند سرفه متفاوت است. در این مراحل اولیه سرطان ریه علایم، اولین علامت مشکل ممکن است از عکس برداری با اشعه ایکس قفسه سینه یا سی تی اسکن باشد که ممکن است به دلایل پزشکی دیگری انجام داده باشید. در مراحل بعدی، آدنوکارسینوم ممکن است با علامت های سرطان ریه رایج همراه شود، از جمله؛
سرفههای مداوم
سرفه خونی یا مخاطی
خس خس سینه
تنگی نفس
مشکل در تنفس
درد سینه
تب
ناراحتی هنگام بلع
گرفتگی صدا
کاهش وزن
اشتهای ضعیف
اگر سرطان فراتر از ریهها به سایر قسمتها و اندامهای بدن گسترش یابد (متاستاز) ممکن است علائم دیگری ایجاد شود. بهعنوان مثال، زمانی که سرطان ریه به استخوانها گسترش مییابد، ممکن است درد شدیدی احساس کنید. در همین حال، متاستاتیک سرطان ریه به مغز میتواند باعث مشکلات بینایی، سردرد و از دست دادن تعادل شود.
درمان سرطان ریه نیاز به رویکرد تیمی دارد که این تیم متشکل از متخصصان مختلفی از جمله انکولوژیست، پاتولوژیست، جراح قفسهی سینه، جراح عمومی، متخصص رادیولوژیست و متخصص ریه است.
۷. سرطان ریه در جوانان به چه شکل است؟
در سرطان ریه علائم به چند دلیل می تواند متنوع باشد و در افراد کمتر از ۴۰ سال اثرات متفاوتی داشته باشد. در جوانان، نسبت افرادی که هرگز سیگار نمیکشند بیشتر است. در یک مطالعه که بر روی افراد ۲۰ تا ۴۹ ساله مبتلا به سرطان ریه انجام شد، ۲۸ درصد از زنان و ۱۸.۶ درصد از مردان هرگز سیگار نکشیده بودند.
نوعی سرطان ریه که اغلب در افراد سیگاری هرگز مشاهده نمیشود (آدنوکارسینوم ریه)، تمایل دارد در نواحی بیرونی (محیطی) ریهها دور از راههای هوایی بزرگ رشد کند. به همین دلیل، کمتر احتمال دارد که علائم مربوط به انسداد راه هوایی مانند سرفه را تجربه کنند.
سرطان ریه در جوانان اغلب دیرتر تشخیص داده میشود (احتمالاً در مرحله تشخیص سرطان ریه سلول غیرکوچک مرحله چهارم) نسبت به بزرگسالان مسنتر تشخیص داده میشود. این ممکن است منجر به علائم بیشتر مربوط به گسترش سرطان نسبت به تأثیر آن بر ریهها شود.
تفاوت ریه فرد سالم با فرد سیگاری
کشیدن سیگار یکی از علل اصلی ابتلا به سرطان ریه است.
۸. مهمترین نشانه سرطان ریه
نشانه های سرطان ریه متنوع هستند. مهمترین و معمولترین نشانه سرطان ریه، سرفهای است که از بین نمیرود و دائما با شماست. این سرفه جدید است و توجه را جلب میکند. چرا سرفه اولین نشانهای است که ایجاد میشود؟ توجه داشتهباشید که وجود تومور یا سرطانهای بدخیم در ریه اولین اشکالی را که ایجاد میکند، تنفس را سخت میکند. چرا؟ چون وظیفهی ریه این است که تنفس کند و به بدن شما اکسیژن برساند. زمانی که توموری درون ریه وجود داشتهباشد، نمیتواند این کار را راحت انجام دهد. پس به سختی نفس میکشید.
زمانی که به سختی نفس میکشید، سرفه رخ میدهد. سرفه از تلاشهای بدن برای باز کردن راه تنفس و بیشتر کشیدن هوا در ریههاست. در صورتیکه این سرفه همراه با خون باشد و یا اصلا از بین نرود، میتوان کمی بیشتر نگران بود زیرا از علائم خوبی نیستند.
عوامل موثر و فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان ریه
در ادامه به مواردی اشاره میکنیم که شما را در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار میدهد.
۱. سیگار کشیدن
پزشکان معتقدند خطر ابتلا به سرطان ریه با تعداد سیگارهای مصرفی در روز و تعداد سالهایی که فرد سیگار کشیده است، افزایش مییابد. همه سیگاریها سرطان ریه نمیگیرند و همه کسانی که به این بیماری مبتلا هستند سیگاری نیستند. اما شکی نیست که سیگار کشیدن یکی از بزرگترین عوامل خطر است، از هر ۱۰ نفر سیگاری ۹ نفر به سرطان ریه مبتلا میشوند. ترک سیگار در هر سنی خطر ابتلا به سرطان ریه را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد. نه تنها مصرف سیگار بلکه استفاده از پیپ، سیگار برگ و دیگر فرآوردههای تنباکو مانند قلیان، باعث سرطان ریه میشوند.
بلافاصله با ورود دود سیگار که پر از مواد سرطانزاست به ریهها، تغییرات بافتی شروع میشود. این مواد سرطانزا از طریق خون به تمام نقاط بدن منتقل میشوند و خطر سایر سرطانها نیز افزایش مییابد. در ابتدا بدن آسیب را ترمیم میکند، اما با قرار گیری مکرر در معرض دود سیگار، سلول های طبیعی ریه به طور فزایندهای آسیب میبینند و در نهایت سرطان ایجاد میشود.
از هر ۱۰ نفر سیگاری ۹ نفر به سرطان ریه مبتلا میشوند. ترک سیگار در هر سنی خطر ابتلا به سرطان ریه را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
۲. قرارگیری در معرض دود سیگار
جالب است بدانید حتی اگر سیگار نمیکشید، قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد. با توجه به آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، قرارگیری غیرمستقیم در معرض دود سیگار، سالانه مسئول ۷،۳۰۰ مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در ایالات متحده است.
۳. سابقه خانوادگی سرطان ریه
وجود این سرطان در افراد درجه یک خانواده مانند والدین، خواهر و برادر، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد. چرا؟ سرطان یکی از بیماریهای ناشناخته است و هنوز علت اصلی و دقیق آن مشخص نشدهاست. تنها به ریسک فاکتورها و عواملی که احتمال ابتلا به سرطان را بیشتر میکنند پی برده شده است. علت اصلی ایجاد سرطان تغییر در ژن است.
زمانی که ژن تغییر میکند، سرطان در فرد ایجاد میشود. ژن در خانوادهها اشتراک زیادی دارد و به همین دلیل بیماری سرطان در خانوادههایی که سابقه دارند همزمان دیده میشود و همین مسئله نشاندهندهی ارثی بودن سرطان است. کسانی که سابقه خانوادگی سرطان ریه دارند، باید بیشتر از باقی افراد مراقب باشند و مراقبتها و غربالگریهای روتین را انجام دهند.
۴. سن
سرطان ریه بیماری سالمندان است؛ تقریبا ۷۰٪ از افراد مبتلا به آن بیشتر از ۶۵ سال سن دارند (سن متوسط کارسینوم ریه ۷۰ سال است)، در حالی که کمتر از ۳٪ موارد این سرطان در افراد زیر ۴۵ سال رخ میدهد.
۵. آلودگی هوا
آلودگی هوا ناشی از وسایل نقلیه، وسایل صناعی و نیروگاهها میتواند موجب ایجاد سرطان ریه در افراد در معرض خطر شود. در هوایی که آلایندههای مختلف وجود داشتهباشد احتمال وجود رادیکالهای آزاد زیاد میشود و همین مسئله باعث ایجاد احتمال سرطان میشود. رادیکالهای آزاد تک اتمیهای بسیار فعال و وحشی هستند که به ساختار سلول آسیب میرسانند و با آن ترکیب میشوند. این رادیکالها را میتوان با تغذیه مناسب تا حدی کنترل کرد و با قرار دادن آنتی اکسیدان ها در اختیار آنها زندگی بهتر و سالم تری داشت.
۶. سایر عوامل ایجاد سرطان ریه
علاوه بر دود سیگار و آلودگی هوا که از دلایل اصلی ابتلا به این نوع سرطان محسوب میشوند، عوامل دیگری میتوانند در ایجاد سرطان ریه تأثیر داشته باشند.
– بیماری های ریوی
وجود برخی بیماریهای ریه، مانند بیماری مزمن انسدادی ریوی (COPD)، خطر ابتلا به سرطان ریه را ۴ تا ۶ برابر افزایش میدهند. ابتلا به فیبروز ریوی با افزایش هفت برابری خطر سرطان ریه همراه است.
– قرار گرفتن در معرض آزبست و سایر مواد سرطان زا
قرارگیری در معرض آزبست و سایر موادی که باعث ایجاد سرطان میشوند مانند آرسنیک، کادمیوم، کروم، نیکل، برخی فرآوردههای نفتی و اورانیوم خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد. نوعی از این سرطان به نام مزوتلیوما تحت تاثیر تماس با آزبست است.
– قرار گرفتن در معرض گاز رادون
رادون به طور طبیعی از تجزیهی اورانیوم در خاک، سنگ و آب تولید میشود و در نهایت بخشی از هوای تنفسی میشود. انباشته شدن رادون در ساختمان باعث پیدایش سطوح خطرناک آن میشود.
– قرار گرفتن در معرض دود ماشین های دیزلی
دود خروجی از موتورهای دیزلی شامل گاز و دوده (ذرات معلق) است. بسیاری از مشاغل، مانند رانندگان کامیون، کارگران باجههای دریافت عوارض جادهای، اپراتورهای ماشین آلات سنگین، کارگران راه آهن و اسکله، معدنچیان، کارگران گاراژ و مکانیکها و کارگران مزرعه اغلب با ماشین آلات دیزلی سر و کار دارند. مطالعات نشان میدهد افرادی که در معرض دود ماشینهای دیزلی هستند با افزایش خطر کم اما قابل توجه ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
– سابقه پرتودرمانی قبلی در ناحیه قفسه سینه
در معرض اشعه قرار گرفتن میتواند بر ریهها تاثیر بلند مدت و خطرناکی بگذارد.
بررسی های تشخیصی در سرطان ریه
غربالگری سرطان ریه در افراد بالای ۵۵ سال و افرادی که سالهاست به شدت سیگار میکشند صورت میگیرد. پزشکان ریه برای تشخیص سرطان ریه از طیف گستردهای از روشهای تشخیصی و آزمایشات استفاده میکنند. این روشهای تشخیصی عبارتند از:
۱. بررسی پیشینه پزشکی و معاینه فیزیکی
در صورتی که پزشکان به سرطان ریه مشکوک باشند، علاوه بر معاینهی بالینی، سوالاتی در مورد علائم و عوامل خطر پیشرفت سرطان مانند سیگار کشیدن، علائم تنفسی، انسداد مجاری هوایی یا عفونت ریهها خواهند پرسید. از علائم تشخیصی بیماری مزمن ریوی، سیانوز (رنگ آبی پوست و غشاهای مخاطی ناشی از نبود اکسیژن کافی در خون) و کلابینگ یا چماقی شدن انتهای انگشتان است.
۲. آزمایشات تصویربرداری
هرگونه ضایعهی غیرطبیعی توسط عکس سادهی اشعهی ایکس، ام آر آی، سی تی اسکن و اسکن PET قابل تشخیص است. این اسکنها جزئیات بیشتری از توده را فراهم میکنند و ضایعات کوچکتر را نیز پیدا میکنند.
علائم سرطان ریه در سی تی اسکن
عکس ازمایش سرطان ریه، سی تی اسکن سرطان ریه میتواند یک مورد کمککننده و تشخیصی خوب باشد. در واقع تشخیص سرطان ریه با سی تی اسکن ممکن است. در سی تی اسکن ریه بسیاری از تومورها و مشکلات ریه در عکس دیدهمیشود. طبق اطلاعات دادهشده در cancer، محل وجود تومورها، رشد آنها، تهاجمکردن آنها به بخشهای دیگر در این تصویر پزشکی قابل مشاهده است.
تشخیص سرطان ریه با عکس رادیولوژی
یکی از راههای دیگری که در تشخیص سرطان ریه موثر است تصویربرداری رادیولوژی یا همان اشعه ایکس است. البته زمانی که سرطان ریه در مراحل اولیه است، معمولا ایکس ری نمیتواند سرطان را تشخیص دهد. زمانی از اشعه ایکس برای تصویربرداری و تشخیص سرطان ریه استفاده میشود که علائم واضحتر و معمولتر هستند. سی تی اسکن دقیقتر از اشعه ایکس است. سرطان یا عفونت ریه در عکس رادیولوژی میتواند در مواردی تشخیص دادهشود.
۳. آزمایش خلط
در صورت وجود سرفهی خلط دار، بررسی میکروسکوپی خلط میتواند در تشخیص سلولهای سرطانی کمک کند.
۴. بیوپسی
نمونه برداری از بافت ریه یا دیگر ارگانهای بدن مانند کبد، میتواند در تایید سرطانی بودن سلولهای توموری و متاستاز سرطان کمک کند. نمونهها برای تجزیه و تحلیل به پاتولوژیست ارسال میشوند. در صورت مثبت بودن نتیجه، برای بررسی گسترش سرطان، تستهای بیشتری مانند اسکن استخوانی استفاده میشود. نمونهی بافتی میتواند طی روشهای زیر تهیه شود:
۵. برونکوسکوپی
در حالی که فرد داروی آرامبخش دریافت کرده است، لولهای مجهز به لامپ کوچکی در انتها، به گلوی وی فرستاده میشود و امکان بررسی دقیقتر ریهها را فراهم میکند.
۶. مشاهده فضای سینه ای
پزشک در پایین گردن برشی ایجاد میکند و به وسیلهی آندوسکوپ از گرههای لنفاوی نمونهبرداری میکند. این روش معمولا در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام میشود.
۷. نمونه برداری سوزنی
با کمک روشهای تصویربرداری به عنوان راهنما، از طریق دیوارهی قفسهی سینه، سوزن نمونهبرداری وارد شده و از بافتهای مشکوک ریه و گرههای لنفاوی نمونه گرفته میشود.
۸. علائم سرطان ریه در ازمایش خون
برگه آزمایش سرطان ریه معمولا حاوی اطلاعات چندانی نیست و در صورت وجود کمخونی میتواند به ما کمک کند. اگرچه آزمایش خون معمولی قادر به تشخیص سرطان ریه نیست اما با کمک آن میتوان متاستاز به سایر ارگانها را تشخیص داد. برای مثال سطوح بالای آنزیمهای کبدی علامتی از متاستاز به کبد است، متاستاز به استخوان باعث افزایش سطح آلکالین فسفاتاز و کلسیم در خون میشود. گسترش سرطان به استخوانها از طریق اسکن استخوانی نیز قابل تشخیص است.
درمان سرطان ریه
درمان سرطان ریه نیاز به رویکرد تیمی دارد که این تیم متشکل از متخصصان مختلفی از جمله انکولوژیست، پاتولوژیست، جراح قفسهی سینه، جراح عمومی، متخصص رادیولوژیست و متخصص ریه است. درمان سرطان ریه میتواند ترکیبی از جراحی، شیمی درمانی، شیمی درمانی هدفمند، ایمونوتراپی و پرتودرمانی باشد که انتخاب هریک از این روشها به محل و مرحلهی سرطان و نیز وضعیت کلی سلامت فرد بستگی دارد. در این قسمت، در مورد هر کدام از این روشها توضیحات بیشتری را ارائه میکنیم.
۱. جراحی
جراحی اولین گزینهی درمانی سرطان ریه است. برای از بین بردن بافتهای سرطانی ریه و بافتهای اطراف آن که سرطان به آنها گسترش یافته است، جراحی گزینهی مناسبی است. این عمل جراحی شامل برداشتن یک لوب یا بخش بزرگی از ریه طی روشی به نام لوبکتومی است. در موارد شدید، جراح ممکن است کل ریه را خارج کند، فرد بدون ریه میتواند زندگی کند، اما انجام این عمل جراحی به وضعیت عمومی فرد بستگی دارد.
پنج روش جراحی اولیه وجود دارد که ممکن است برای درمان سرطان ریه انجام شود؛
پنومونکتومی: کل ریه برداشته میشود.
لوبکتومی: یکی از بخشهای (لوب) ریه برداشته می شود.
برداشتن گوهای: تومور و ناحیه گوهای شکل از بافت ریه اطراف آن برداشته میشود.
برداشتن آستین: یک لوب ریه و بخشی از برونش (راه های هوایی منتهی به ریه) برداشته می شود.
سگمنکتومی: بخشی از لوب برداشته میشود. مقدار بافت برداشته شده توسط این روش بیشتر از برداشتن گوه است، اما کمتر از لوبکتومی است.
عوارض جانبی شایع جراحی شامل عفونت، خونریزی و تنگی نفس است. عوارض جانبی ممکن است به عملکرد ریه قبل از جراحی و میزان برداشتن بافت ریه بستگی داشته باشد.
هنگامی که درمان سرطان ریه موفقیت آمیز باشد و شما عاری از سرطان باشید، خطر مرگ ناشی از سرطان ریه همچنان تا ۱۵ سال پس از اینکه هیچ شواهدی از سرطان نشان ندادید وجود دارد.
۲. شیمی درمانی سرطان ریه
شیمی درمانی با استفاده از داروها باعث کاهش تعداد یا ریشه کنی سلولهای سرطانی میشود. همانطور که گفته شد، در سرطان سرعت تکثیر سلولها افزایش مییابد و این داروها سلولهایی که به سرعت در حال تقسیم هستند را هدف قرار میدهند، همین موضوع باعث میشود که شیمی درمانی برای سرکوب سلولهای سرطانی مخصوصا در موارد متاستاز سرطان به سایر قسمتهای بدن، انتخاب مناسبی باشد. شیمی درمانی یک درمان قدرتمند است و میتواند عوارض جانبی مانند تهوع شدید و کاهش وزن داشته باشد.
برخی از داروی سرطان ریه در شیمی درمانی که برای افراد مبتلا به سرطان ریه استفاده می شود عبارتند از؛
پلاتینول (سیس پلاتین)
پاراپلاتین (کاربوپلاتین)
جمزار (جمسیتابین)
تاکسوتر (دوستاکسل)
تاکسول (پاکلیتاکسل) و آبراکسان (ناب-پاکلیتاکسل)
آلیمتا (پمترکسد)
ناولبین (vinorelbin)
درمانهای مختلف سرطان ریه برای بیمار مبتلا
درمان سرطان ریه روشهای مختلفی دارد.
شیمی درمانی سرطان ریه چند جلسه است؟
معمولا ۴ تا ۶ دوره در طول ۳ تا ۶ ماه دورهی درمان شیمی درمانی طول میکشد. در صورتیکه سلامت شما بهبود پیدا کردهباشد، به ادامهی دوره نیازی ندارید. در غیر اینصورت برای سایر انواع درمانها یا شیمیدرمانیها آماده میشوید.
۳. رادیوتراپی
در پرتو درمانی یا رادیوتراپی روش از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. قبل از عمل جراحی، پزشک با استفاده از رادیوتراپی اندازهی تومور را کاهش میدهد. پرتودرمانی عمدتا در درمان سرطانهایی مفید است که به یک محل محدود هستند و گسترش نیافتهاند. ترکیب شیمی درمانی و رادیوتراپی قبل و بعد از عمل جراحی، به میزان زیادی باعث موفقیت درمان میشود.
۴. درمان هدفمند
این روش شامل استفاده از داروهایی است که سلولهای سرطانی خاصی را هدف قرار میدهند. برای مثال داروهایی که تقسیم شدن سلولهای سرطانی را متوقف میکنند.
۵. ایمونوتراپی
ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده میکند. سیستم ایمنی بدن ممکن است به سلولهای سرطانی حمله نکند، زیرا سلولهای سرطانی پروتئینهایی تولید میکنند که سلولهای سیستم ایمنی را نابود میکنند. ایمونوتراپی با دخالت در این روند، عمل میکند.
۶. درمان سرطان ریه پیشرفته
در شرایطی که سرطان پیشرفت کرده و تومور سرطانی بزرگ شده باشد، قبل یا بعد از جراحی از پرتودرمانی استفاده میشود. اغلب این درمان با شیمیدرمانی ترکیب میشود. زمانی که سرطان به قسمتهای دیگر بدن سرایت کرده باشد، درمانهایی مانند پرتودرمانی تنها برای کاهش علائمی مانند درد انجام میشود.
۷. درمان گیاهی برای سرطان ریه
برای تسکین علائم و درمان این سرطان از مکملهای گیاهی مخلفی استفاده میشود. این مکملها معمولا کنار روشهای درمانی مانند شیمیدرمانی کاربرد دارند. متداولترین مکملهای گیاهی عبارتند از؛
گون: به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. رشد تومور کند شده و از گسترش تومور جلوگیری میکند. همچنین ممکن است اثربخشی داروهای شیمیدرمانی را بیشتر کند.
ریشه شیرین بیان: به عنوان خلط آور شناختهمیشود که ترشح مخاطی را تسریع میکند. معمولا برای تسکین سرفه و تنگی نفس تجویز میشود.
ریشه مارچوبه: ممکن است سلولهای سرطانی ریه را از بین ببرد و از رشد آنها جلوگیریکند.
۸. مواد غذایی مفید برای درمان سرطان ریه
در مدت درمان سرطان بیمار دچار ضعف و خستگی میشود. از آنجایی که اشتهای شخص کاهش پیدا میکند، خوردن غذاهایی با کالری بالا پیشنها میشود. سعی کنید در پخت غذا از ادویههای مختلف استفاده کنید. برخی ادویهها و مواد غذایی برای سلامت بدن بیمار مفید هستند. از جمله:
پودر زنجبیل: تسکین و کاهش شدت تهوع
زردچوبه: مادهای مفید برای سلامت قلب و پیشگیری از سرطان است.
دارچین: دارای خواص ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی است.
سبزیجات: مانند جعفری، رزماری و ریحان
سیر: با خواص آنتی اکسیدانی برای بیماران مبتلا به سرطان مفید است.
پیشگیری از سرطان ریه امکان پذیر است؟
اگرچه راه حل دقیقی برای پیشگیری از سرطان در دسترس نمیباشد، اما طبق مطالعات انجامشده در mayoclinic رعایت موارد زیر ریسک ابتلا به سرطان ریه را کاهش خواهد داد؛
۱. ترک سیگار
با پزشک خود مشورت کنید تا با دارودرمانی و معرفی گروههای پشتیبانی، به شما در ترک سیگار کمک کند. ترک سیگار اولین قدم برای پیشگیری از سرطان ریه است و نه تنها سرطان ریه، بلکه در بسیاری از بیماریها سیگار عامل اصلی است و میتواند ایجاد سرطان کند.
۲. اجتناب از قرارگیری در معرض دود سیگار
اگر با فردی سیگاری زندگی یا کار میکنید، از او بخواهید که سیگار را ترک کند یا حداقل خارج از محیط خانه و کار سیگار بکشد. از مناطقی که مردم سیگار میکشند، مانند کافهها و رستورانها اجتناب کنید.
۳. سنجش سطح رادون در خانه
اگر در مناطقی زندگی میکنید که غلظت گاز رادون بالا است، برای سنجش سطح گاز رادون از مراکز بهداشت محل خود کمک بگیرید.
در صورتیکه هر یک از علائم و نشانههای سرطان ریه را دارید یا در خانواده سابقه ابتلا به این بیماری وجود دارد، باید به متخصص ریه مراجعه کرده و آزمایشهای لازم را انجام دهید.
۴. اجتناب از مواد سرطانزا در محل کار
برای محافظت از خود در برابر مواد شیمیایی سمی در محل کار اقدامات احتیاطی را انجام دهید. به عنوان مثال، اگر ماسک صورت برای حفاظت به شما داده شده، همیشه آن را استفاده کنید. سیگار کشیدن، خطر ابتلا به عوارض ریوی ناشی از مواد سرطانزا در محل کار را افزایش میدهد.
۵. رژیم غذایی مناسب
رعایت رژیم غذایی سرشار از میوهها، سبزیجات، ویتامینها، مواد مغذی و فیبر فراوان بهترین گزینه جهت پیشگیری از سرطان است. از مصرف زیاد قرصهای ویتامین با دوز بالا خودداری کنید.
۶. ورزش
اگر تا به حال ورزش نکردهاید، همین امروز بهترین فرصت است. از ورزشهای سبک شروع کنید و به تدریج میزان ورزش روزانه را افزایش دهید. سعی کنید بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید.
طول عمر مبتلایان به سرطان ریه چقدر است؟
سرطان ریه دومین سرطان شایع و علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان و مردان است. خوشبختانه میزان مرگ و میر در ۳۰ سال گذشته رو به کاهش بوده است. تحقیقات نشان میدهد که این کاهش به دلیل عدم سیگار کشیدن تعداد زیادی از جمعیت، ترک سیگار و پیشرفتهای پزشکی در تشخیص و درمان است. امید به زندگی در سرطان ریه به نوع سرطان و مرحله آن بستگی دارد.
امید به زندگی در بیمارانی که سرطان به خارج از ریه گسترش نیافته است، در ۵ سال ۶۳% است. زمانی که سلولهای سرطانی به بافتهای مجاور ریه منتقل شوند، نرخ بقای ۵ ساله به ۳۵% میرسد. در مراحل پیشرفته که سرطان به نقاط مختلف بدن سرایت میکند، میزان بقای ۵ ساله به ۷% میرسد.
معجزه درمان سرطان ریه وجود دارد؟
درمان سرطان ریه کاملا بستگی به مرحله و پیشرفت بیماری دارد. در مراحل پیشرفته سرطان ریه، معمولا درمانی برای بیماری وجود ندارد و معجزهای رخ نمیدهد. اما اگر بیماری در مراحلی باشد که بتوان آن را با درمانهای ذکرشده در بخش درمان، کنترل کرد، احتمال درمان شدن و نجاتیافتن از سرطان ريه وجود دارد. متاسفانه اگر سرطان ریه متاستاز بدهد، احتمال نجاتیافتن از این بیماری امکانپذیر نیست.
سرطان ریه تا چه حد قابل درمان است؟
سرطان ریه مشابه سایر توموهای جامد مانند سرطان سینه و سرطان روده بزرگ است که بهبودی طولانی مدت در آنها امکان پذیر است، اما ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی در گفتن اینکه موارد هرگز درمان میشوند مردد هستند. در واقع، تعداد کمی از سرطان ها را می توان به معنای خالص کلمه “درمان” اعلام کرد. مواردی که واقعاً قابل درمان هستند معمولاً سرطان های مرتبط با خون مانند لوسمی در کودکان هستند.
هنگامی که درمان سرطان ریه موفقیت آمیز باشد و شما عاری از سرطان باشید، خطر مرگ ناشی از سرطان ریه همچنان تا ۱۵ سال پس از اینکه هیچ شواهدی از سرطان نشان ندادید وجود دارد.
احتمال عود در مبتلایان به آدنوکارسینوم ریه بیشتر از سرطان ریه سلول سنگفرشی است. همچنین اگر سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد یا اگر جراحی انجام نشده باشد (مانند تومورهای غیرقابل عمل) احتمال بیشتری وجود دارد.
دقیقاً مشخص نیست که چگونه سرطان می تواند سالها یا حتی دههها پنهان شود و سپس دوباره ظاهر شود. یک نظریه این است که سلسله مراتبی از سلولهای سرطانی وجود دارد که برخی از سلولها (سلولهای بنیادی سرطانی) نسبت به درمان مقاومتر هستند و توانایی خوابیدن را دارند.
علائم مرگ در سرطان ریه کدامند؟
تحقیقات در مورد علل خاص مرگ ناشی از سرطان ریه محدود است. با این حال، حداقل یک مطالعه تأثیرگذار علل فوری و مؤثر مرگ را در میان ۱۰۰ بیمار سرطان ریه تجزیه و تحلیل کرده است. این علل، به ترتیب از رایج ترین به کمتر، عبارتند از؛
بار تومور (اندازه و گسترش تومورها یا سلول های سرطانی)
عفونتها
عوارض متاستاتیک (زمانی که مشکلات در مناطقی که تومورها گسترش یافته است رخ می دهد)
خونریزی ریوی
آمبولی ریه
آسیب انتشار آلوئول
سایر عوارض